Ankara'nın Herbaryumlarından Haberler

Geçen hafta Hürriyet gazetesinde Ankara Üniversitesi'ndeki herbaryumları anlatan bir köşe yazısı yayınlandı. Yazarı Necati Yalçın. Blogda bulunsun, okumayanlar da okusun diyerek yazıyı paylaşmak istedim.

HERBARYUMLARDA BULUŞMALAR

Ankara’nın çiçeklerini dağlara, bayırlara gidemiyor, göremiyorsanız, merkezde görmek için Ankara Üniversitesi’nde (AÜ) iki herbaryum var. Biri Fen (ANK) diğeri Eczacılık Fakültesi içinde (AE). Parantez içindekiler herbaryumların tescilli kısaltmaları. İki yapıda da çalışan güzel insanlar var ve güzel bir bahçeye açılıyor.

Bahçe, tescilli ve etiketli ağaçlarıyla çok özel. Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği Başkanı Ahmet Demirtaş ile bahçede küçük bir gezi yaptık. Demirtaş, Ankara’nın en uzun Karadeniz göknarı, ağlayan çam, Arizona servisi, Ankara’nın en görkemli kurşunkalem ardıçlarını ve lavzon yalancı servisiyle herbaryumların arasındaki bahçenin, Ankara’daki en zengin ağaç alanı olduğunu öğrendik. Demirtaş, ağaçların, Biyoloji Bölüm Başkanı Prof.Dr. Latif Kurt, bahçenin tescillenmesinde emeği geçenler. Kurt, üniversite olarak Orman ve Su işleri Bakanlığı’yla, kritik bitkileri korumak ve izlemek amacıyla Türkiye’ye örnek bir protokol yaptıklarını belirtti. 9. Bölge Müdürlüğü’nden Erdem Karaağaç ve Şahin Çılgın ile son derece uyumlu olduklarını vurguladı.

Herbaryum, çiçeklerin kurutularak türlerine göre saklandığı yer. Hazırlama odasında gazete, sonra mukavva arasında kuruyana kadar sıkıştırılıyor. Her gün veya iki günde nemlenen gazeteler, mukavvalar değiştiriliyor. Amaç bitkinin rengini ve formunu kaybetmeden kurutulmasını sağlamak. İyice kuruduğunda, böcek veya larvalarının tamamen ölmesi için derin dondurucuda bir hafta kadar -48 derecede tutuluyor. Çiçek bir kartona yapıştırılıyor, toplandığı tarih ve yer bilgisi etiketi hazırlanıyor. Diğer bölümde bitkilerin dosya içinde dolaplarda saklandığı yer. Burada mikroskop ve flora kitapları yardımıyla bitki teşhisi yapılıyor.




Türkiye’deki ilk herbaryum ANK. Kurucusu Hikmet Birand. Alman Krause önemli bir başka isim. Bıraktıklarının yanında hatırı sayılır Türkiye koleksiyonunu ülkesine götürmüş. Hitler Alman topraklarını bombalamış. Arada bizim toprakların koleksiyonu da yanmış! 

Ankara’nın çiçeklerinden de bir tanesine adını veren Prof.Dr. Osman Ketenoğlu ile ANK’da buluştuk. Ketenoğlu’nun adı mitolojiden Aşil ile birlikte Achillea ketenoglui (Ankara Civanperçemi) çiçeğine verilmiş. Bu işe 44 yılını vermiş. Henüz birkaç aydır emekliye ayrılmış. 

“Gece-gündüz çalıştık, dinleneceğim!” diyor ama masasını hala kullanıyor. Herbaryum binasının bugünkü kullanım şeklinden mutsuz. Yapıdaki herkesin ve her şeyin herbaryumla ilgili olması gerektiğini söylüyor.

Bakanlıkla yapılan protokolde gönüllü çalışanlardan biri de ANK’da tek başına her işe yetişen Uzman Tuğrul Körüklü. Sevgili Körüklü’yü yıllar sonra hiç değişmemiş, hatta daha enerjik buldum. Herbaryumu tanıtırken, bir çırpıda bitkilerin nasıl saklamaya hazır hale getirildiğini de anlatıverdi. Eczacılığınkinde Dr. Gülderen Yılmaz kurutma işlemini aynı enerjiyle anlatmıştı. İyice öğrendim. Artık evde çiçek kurutabilirim!

5 ALTIN MADALYALI BİLİMSEL BİTKİ RESSAMI

AE’de bir de 5 altın madalyalı şampiyon, Bilimsel Bitki Ressamı Gülnur Ekşi var. Öğrenciyken başlamış, “Çiçek Çizen Kız” demişler. Son yıllarda yurtdışında 5 birincilikle, altın madalyaya ambargo koymuş. Son çizdiği, bu yazı dizisinde ilk ele aldığımız sevgi çiçeği. Yazının hazırlandığı sırada evlilik hazırlıkları yapıyordu. Konukları çizdiği bir çiçekle hazırladığı davetiyesiyle düğününe çağırıyor. Çiçek beyaz. “Gelinin çiçeği beyaz olur ya hani!” diyor. Bu satırları yazarken şehit haberleri geldi. Eşim sosyal medyada paylaşmış-ara verdim, okudum. Gözlerim dolu dolu yazdım bu satırları. Onca olumsuzluğa rağmen askerlerimiz, polislerimiz, tüm vatanseverler gibi; kayalıklara tırmandığımız veya gece gündüz sorduğum sorulara anında yanıt veren Mecit Hoca, bir çiçeğe ömür vermenin güzel örneği Hulusi Bey veya Türkiye’nin en büyük herbaryumunu ben bildim bileli tek başına ayakta tutan Tuğrul Bey gibi...

İNSANIN YÜREĞİNİ UMUTLA DOLDURUYOR

Adını yazdığım-yazamadığım ama değerlerimiz için yılmadan mücadele eden tüm güzel insanlar gibi insanın yüreğini umutla dolduruyor “Çiçek çizen kız Gülnur”. Böyle insanları görünce duygulanmamak elde değil. Sizi de heyecanlarına ortak ediveriyorlar. Çiçek, insan; güzelliklere ve güzellikleri paylaşmaya öyle çok ihtiyacımız var ki...

Ankara biyoçeşitlilik ve endemik türleri hakkında bilgi almak isterseniz Doğa Koruma ve Milli Parklar’dan Orman Mühendisi Filiz Gök’e, 384 73 25/1117 numaralı telefondan ulaşabilirsiniz. Herbaryumlar için, grup gelinecekse en fazla 20 kişi olunmasını ve önceden aramanızı istiyorlar. Numaraları ve uygun günleri, ANK 212 6720/1179 (hafta içi) ve AE (Çarşamba öğleden sonra) 203 3111.

Bağlantı: http://www.hurriyet.com.tr/herbaryumlarda-bulusmalar-40500551